Geschillencommissie Kinderopvang - Analyse uitspraken                                                                                                     

Kinderopvang en studiedagen

De Geschillencommissie Kinderopvang heeft een aantal geschillen over studiedagen behandeld. In deze analyse zal worden besproken welke kwesties aan De Geschillencommissie zijn voorgelegd, hoe deze kwesties door De Geschillencommissie zijn beoordeeld en welke conclusies daaruit kunnen worden afgeleid.

Juridisch kader

Wet Kinderopvang
In de Wet Kinderopvang staat dat kinderopvang geschiedt op basis van een schriftelijke overeenkomst tussen de ondernemer en de ouder (artikel 1.52 Wet Kinderopvang). Door ondertekening van de overeenkomst gaat de ouder akkoord met het aanbod van de ondernemer.

Algemene voorwaarden
Bij de overeenkomst horen ook de Algemene voorwaarden van de ondernemer. In de kinderopvang worden verschillende Algemene voorwaarden gebruikt. Als een ondernemer lid is van een brancheorganisatie in de kinderopvang (bijvoorbeeld van de Brancheorganisatie Kinderopvang (BK) of de Brancheorganisatie Maatschappelijke Kinderopvang (BMK)), dan zal deze ondernemer gebruik maken van de door de brancheorganisatie opgestelde Algemene voorwaarden.

Aanvullende voorwaarden/huishoudelijk reglement
Elke ondernemer in de kinderopvang kan verder eigen aanvullende algemene voorwaarden opstellen en/of een eigen huishoudelijk reglement. De regels die ondernemers opstellen mogen niet in strijd zijn met de Wet, zoals de Wet Kinderopvang en het Burgerlijk Wetboek.

Overige schriftelijke informatie
Overige voor de opvang relevante informatie wordt aan de ouders bijvoorbeeld per nieuwsbrief verstrekt.

Wat zijn studiedagen?

De uitspraken van de Geschillencommissie betreffen twee soorten studiedagen, namelijk:
1) dagen waarop de opvang is gesloten, omdat de medewerkers van de ondernemer bijscholing krijgen, of
2) dagen waarop de ouder extra gebruik wil maken van buitenschoolse opvang van de ondernemer, omdat de school dicht is in verband met een studiedag van de leerkrachten.

Conclusies 

1) Studiedagen voor medewerkers van de ondernemer

De hoofdconclusie is dat de ondernemer studiedagen mag organiseren en voor deze studiedagen - ook al is de opvang dan gesloten - bij de ouder (hierna te noemen: de consument) kosten in rekening mag brengen als dat in de overeenkomst is vastgelegd.

In de aan De Geschillencommissie voorgelegde zaken was in de overeenkomst juist niets opgenomen over studiedagen.  Ook in de algemene voorwaarden van de BK en de BMK is niets geregeld over studiedagen. In de algemene voorwaarden van de BK en de BMK is - in artikel 15 - wel bepaald dat de ondernemer het recht heeft om de overeenkomst eenzijdig te wijzigen op grond van zwaarwegende redenen. Zwaarwegende redenen zijn bijvoorbeeld  bedrijfseconomische omstandigheden die de continuïteit van de locatie waar het kind is geplaatst in gevaar brengen. Volgens de commissie kan de ondernemer bij studiedagen geen beroep doen op zwaarwegende redenen. De ondernemer kan een wijziging van de overeenkomst in verband met de invoering van studiedagen dus niet zo maar opleggen aan de ouders.

Echter, uit de uitspraken kan worden afgeleid dat het de ondernemer in het algemeen wel is toegestaan om studiedagen te organiseren en de opvang op die dagen te sluiten. De vraag is of de ondernemer de consument voor die dagen ook kosten mag doorberekenen. Het antwoord op die vraag wordt door De Geschillencommissie verschillend beantwoord. In elke zaak wordt gekeken naar de specifieke omstandigheden. Uit de uitspraken volgt wel dat de ondernemer een informatieverplichting heeft en transparant moet zijn over het in rekening brengen van kosten voor de studiedagen.

2) Studiedagen voor de leerkrachten van de school 

Er is nog maar één uitspraak gedaan over BSO tijdens studiedagen voor de leerkrachten van de school. Hieruit kan het volgende worden afgeleid:

• als er niets is afgesproken over (buitenschoolse) opvang op een studiedag van de school, dan is de ondernemer niet verplicht om deze opvang aan te bieden. Mocht de ondernemer op een studiedag een plek hebben en de consument maakt daarvan gebruik, dan moet de consument voor deze dag (extra) betalen. Sluiting van de school vanwege een studiedag is iets anders dat sluiting vanwege (school)vakanties. De consument mag dus geen vakantie-uren inzetten op een studiedag;
• de ondernemer heeft de verplichting om de consument te informeren over de opvang tijdens vakantiedagen en extra vrije dagen van de school.

Onderstaande analyses zijn bijgewerkt in de jaren:
- 2025

In de inhoudelijke uitspraak kunt u lezen in welk kalenderjaar de uitspraak gedaan is.

Relevante uitspraken

Uitspraak 117670 (van 4 juli 2018)
In de zaak 117670 was in de overeenkomst en de algemene voorwaarden niets geregeld over studiedagen. De ondernemer heeft studiedagen ingevoerd en dit kenbaar gemaakt via een document dat ‘Aanvullende voorwaarden’ is genoemd en ook nog via de Nieuwsbrief. De ondernemer geeft aan dat de invoering van studiedagen past bij het meerjarenplan van de ondernemer en bij de landelijke ontwikkelingen in de branche die aansturen op het structureel onderhouden van de kennis en vaardigheden van de medewerkers in de kinderopvang.
Zoals hiervoor is vermeld, vindt De Geschillencommissie dit geen zwaarwegende redenen voor een eenzijdige wijziging van de overeenkomst. De ondernemer kan daarom niet gedurende de looptijd van de overeenkomst eenzijdig de overeenkomst wijzigen door een extra (studie)dag toe te voegen die de consument dan ook nog eens zelf dient te vergoeden. De Geschillencommissie beslist dat de ondernemer de overeenkomst onverkort moet nakomen in die zin dat hij de consument geen kosten in rekening mag brengen voor de studiedag waarop de consument geen gebruik kan maken van de opvang. (NB: de ondernemer mag dus wel de opvang sluiten in verband met studiedagen van de medewerkers).

Uitspraak 194036/197395 (van 22 februari 2023)
In de zaak 194036/197395 heeft de ondernemer de oudercommissie advies gevraagd over de invoering van studiedagen. De oudercommissie was niet tegen de studiedagen op zich, heeft wel negatief geadviseerd over de voorgestelde wijze van bekostiging. De commissie is van oordeel dat de ondernemer in redelijkheid heeft kunnen besluiten de ouders niet te compenseren voor de sluiting van de opvang gedurende de studiedagen. Volgens de commissie heeft de ondernemer voldoende aannemelijk gemaakt dat het alsnog compenseren van de ouders voor de studiedagen zou leiden tot een verhoging van het tarief.

Uitspraak 192159/193708 (van 6 februari 2023)
In de zaak 192159/193708  maakt de consument voor zijn zoon gebruik van de buitenschoolse opvang (BSO) van de ondernemer. Afgesproken is dat hij BSO kan afnemen in alle schoolweken vanaf 15:00 uur en in de vakanties de gehele dag. De consument is ervan uitgegaan dat hij ook gebruik kan maken van BSO als de school van zijn zoon gesloten is in verband met een studiedag. De consument wil van de commissie weten of de ondernemer verplicht is om opvang te verzorgen op een studiedag. De commissie vindt van niet, omdat in het contract tussen de ondernemer en de consument niets is afgesproken over de opvang op studiedagen.
Verder wil de consument van de commissie weten of hij, als hij wel gebruik kan maken van BSO op een studiedag (omdat de ondernemer een plek heeft), daarvoor dan extra moet betalen. De commissie is van mening dat studiedagen niet hetzelfde zijn als vakantie, zodat de vakantie-uren daar niet voor kunnen worden ingezet. Indien de consument extra opvang (dus buiten de contracturen en buiten de vakanties) wil afnemen, dan zal hij daar dus afzonderlijk voor moeten betalen indien zijn zoon hiervan gebruik zou kunnen maken.
De commissie merkt nog op dat de ondernemer de consument moet informeren over de opvang tijdens vakantiedagen en extra vrije dagen van de school.

Uitspraak 227446/236190 (van 13 februari 2024) 
In de zaak 227446/236190 heeft de ondernemer per 1 januari 2023 de aanvullende voorwaarden eenzijdig gewijzigd door twee studiedagen toe te voegen. De consument stelt dat de ondernemer niet transparant is geweest over hoe de studiedagen verrekend worden. De commissie is het met de consument eens. De ondernemer heeft slechts aangegeven dat er minder inflatiecorrectie voor 2023 is toegepast en dat de studiedagen op deze manier verrekend worden, maar dit is nergens in te zien. De commissie verwacht dat de ondernemer alsnog voor de consument inzichtelijk maakt hoe de studiedagen zijn verrekend in de kosten voor de opvang van haar kinderen in 2023.